PNG dosya formatı nedir?
PNG (Portable Network Graphics), kayıpsız sıkıştırma kullanan, piksel tabanlı bir raster görüntü formatıdır. Özellikle web ve arayüz tasarımlarında şeffaflık (alfa kanalı) ve keskin kenarlı grafikler için tercih edilir. .png uzantısıyla kaydedilen dosyalar, renk doğruluğu ve metin/ikon gibi düz tonlu bölgelerde yüksek kaliteyi korurken, telifsiz ve açık bir standart olarak yaygın destek görür.
Tarihçe ve standart
PNG, 1990’ların ortasında GIF formatının patent kısıtlamalarına ve sınırlı renk paletine alternatif olarak PNG Development Group tarafından geliştirildi. 1996’da 1.0 sürümü yayımlandı ve zamanla W3C tarafından tavsiye edilen bir web görüntü formatı haline geldi. Bugün modern tarayıcılar ve işletim sistemleri, yerleşik PNG desteği sunar.
Teknik özellikler
- Kayıpsız sıkıştırma: DEFLATE algoritması ve satır içi filtreleme sayesinde veri kaybı olmadan dosya boyutu azaltılır.
- Renk derinliği: Gri tonlama, indeksli renk ve gerçek renk (truecolor) modlarında 1’den 16 bit’e kadar; alfa kanalıyla 32-bit RGBA desteği.
- Şeffaflık: Tam alfa kanalı veya palet tabanlı tRNS şeffaflık ile kusursuz kenarlar.
- Renk yönetimi: sRGB, iCCP (gömülü ICC profili), gAMA ve cHRM bloklarıyla tutarlı renkler.
- İnterlacing: Adam7 enterlacing, düşük bant genişliğinde kademeli önizleme sağlar.
- Meta veriler: tEXt, zTXt, iTXt bloklarıyla metin ve etiketler eklenebilir.
- Sınırlamalar: Fotoğrafik görüntülerde dosya boyutu JPEG/WebP kadar küçük olmayabilir; temel PNG standardı animasyonu içermez (APNG, yaygın tarayıcı desteği olan ancak çekirdek standardın dışında bir uzantıdır).
Kullanım alanları ve uyumluluk
PNG, logolar, simgeler, kullanıcı arayüzü bileşenleri, ekran görüntüleri, diyagramlar ve metin içeren grafikler için idealdir. Yüksek kalite ve şeffaflık gerektiğinde baskı öncesi süreçlerde de kullanılabilir; ancak büyük fotoğraflar için WebP veya AVIF gibi modern formatlar daha verimlidir.
Platform desteği oldukça geniştir: Windows, macOS, Linux, Android ve iOS’un yanı sıra Chrome, Firefox, Safari ve Edge gibi tüm modern tarayıcılar PNG’yi doğal olarak işler. Web üzerindeki içerik türü bildirimi için MIME tipi image/png kullanılır.
Araçlar ve dönüştürme
PNG dosyaları Adobe Photoshop, GIMP, Paint.NET, Affinity Photo ve macOS Preview gibi uygulamalarla düzenlenebilir. Dönüştürme ve otomasyon için ImageMagick ve libpng yaygındır. Optimizasyon amacıyla pngquant (kayıplı quantization), OptiPNG ve ZopfliPNG gibi araçlar dosya boyutunu önemli ölçüde düşürebilir. Gerektiğinde PNG, WebP/AVIF’e dönüştürülerek web performansı artırılabilir.